Plasmit Là Adn Vòng Mạch Kép Có Trong Đâu? Điều này sẽ được Ngoaingufpt giải đáp trong bài viết sau đây. Mời bạn đọc cùng theo dõi!
Plasmit là gì ? Plasmit Là Adn Vòng Mạch Kép Có Trong Đâu?
Plasmit là những phân tử ADN mạch kép, dạng vòng, có khả năng tự nhân đôi. Plasmit nằm bên ngoài ADN nhiễm sắc thể và được duy trì trong vi khuẩn như những thực thể độc lập. Trong một số trường hợp, plasmit cũng có thể được tìm thấy trong các sinh vật nhân thực, như ty thể, lục lạp hay nấm men.
Plasmit thường chứa các gen hay nhóm gen mang lại một ưu thế chọn lọc nào đó cho sinh vật chủ, ví dụ như khả năng kháng kháng sinh, khả năng tiêu hóa các chất hữu cơ hay khả năng trao đổi chất với các sinh vật khác. Plasmit cũng là một công cụ quan trọng trong kỹ thuật di truyền, vì chúng có thể được sử dụng làm vector để chuyển gen từ một sinh vật này sang một sinh vật khác.
Cấu trúc và phân loại plasmit
Plasmit có kích thước rất nhỏ, dao động từ vài trăm đến vài trăm ngàn cặp nucleotit. Mỗi plasmit chứa ít nhất một trình tự DNA có vai trò là điểm bắt đầu sao chép (ori hay origin of replication), giúp plasmit tự sao chép độc lập với ADN nhiễm sắc thể.
Ngoài ra, plasmit còn có các gen hoặc nhóm gen mang tính chất đặc biệt, gọi là gen biểu hiện (expression genes) hay gen cassette. Các gen này có thể mã hóa cho các protein hay RNA có chức năng quan trọng trong sinh lý hay di truyền của sinh vật chủ.
Plasmit có thể được phân loại theo nhiều tiêu chí khác nhau, như:
- Số lượng bản sao:
Plasmit có thể có số lượng bản sao cao (high-copy number) hoặc thấp (low-copy number) trong một tế bào. Số lượng bản sao phụ thuộc vào điểm bắt đầu sao chép và tốc độ sao chép của plasmit.
- Khả năng gắn xen:
Plasmit có thể gắn xen vào ADN nhiễm sắc thể của sinh vật chủ hoặc không. Plasmit có khả năng gắn xen được gọi là episome. Plasmit gắn xen vào ADN nhiễm sắc thể có thể được sao chép cùng lúc với ADN nhiễm sắc thể khi tế bào phân chia, và trở thành một phần trong bộ máy di truyền của tế bào.
- Khả năng di chuyển:
Plasmit có thể di chuyển từ một tế bào này sang một tế bào khác hoặc không. Plasmit có khả năng di chuyển được gọi là plasmid di động (mobile plasmid). Plasmid di động thường có các gen mã hóa cho các protein giúp plasmid di chuyển qua các cơ chế như liên kết tế bào (conjugation), chuyển nhiễm (transduction) hay biến dịch (transformation).
- Khả năng tương tác:
Plasmit có thể tương tác với các plasmit khác trong cùng một tế bào hoặc không. Plasmit có khả năng tương tác được gọi là plasmid tương hợp (compatible plasmid). Plasmid tương hợp có thể cùng tồn tại và sao chép trong cùng một tế bào mà không ảnh hưởng đến nhau. Ngược lại, plasmid không tương hợp (incompatible plasmid) có thể gây ra sự cạnh tranh hoặc loại trừ nhau trong cùng một tế bào.
Tác dụng của plasmit
Plasmit có nhiều tác dụng cho sinh vật chủ, như:
- Tăng khả năng thích nghi:
Plasmit có thể mang các gen giúp sinh vật chủ thích nghi với các điều kiện môi trường khắc nghiệt, như nhiệt độ cao, áp suất cao, độ pH thấp hay cao, độ mặn cao, sự hiện diện của các chất độc hay kháng sinh. Ví dụ, plasmit R có gen kháng kháng sinh, plasmit Ti có gen gây bệnh cho cây, plasmit ColE1 có gen mã hóa cho các protein giết chết các vi khuẩn khác.
- Tăng khả năng trao đổi chất:
Plasmit có thể mang các gen giúp sinh vật chủ trao đổi chất với các sinh vật khác, như cung cấp hoặc nhận các nguồn dinh dưỡng, các yếu tố sinh trưởng hay các chất thông tin. Ví dụ, plasmit F có gen mã hóa cho sợi F (F-pilus) giúp vi khuẩn liên kết với nhau và trao đổi gen qua quá trình liên kết tế bào, plasmit Nod có gen mã hóa cho các protein giúp vi khuẩn Rhizobium gắn vào rễ cây đậu và cố định nitơ cho cây.
- Tăng khả năng biến đổi di truyền:
Plasmit có thể mang các gen giúp sinh vật chủ biến đổi di truyền, như thêm, bớt, sửa đổi hay di chuyển các phân tử ADN. Ví dụ, plasmit Tn3 có gen mã hóa cho transposase giúp plasmit di chuyển từ một vị trí này sang một vị trí khác trong ADN nhiễm sắc thể hoặc trong các plasmit khác.
Kết luận
Plasmit là những phân tử ADN mạch kép, dạng vòng, có trong vi khuẩn và một số sinh vật nhân thực. Plasmit có nhiều cấu trúc và loại khác nhau, và mang lại nhiều lợi ích cho sinh vật chủ. Plasmit cũng là một công cụ quan trọng trong kỹ thuật di truyền, vì chúng có thể được sử dụng để chuyển gen từ một sinh vật này sang một sinh vật khác.
Trên đây là những thông tin giải đáp Plasmit Là Adn Vòng Mạch Kép Có Trong Đâu? . Ngoaingufpt hi vọng bài viết này hữu ích với bạn!
